An ninh con người trong bối cảnh thế giới thay đổi và thực tiễn chính sách ứng phó của Việt Nam và Pháp

11 11 2024

in trang

TCCS - Ngày 29-10-2024, Hội thảo lý luận lần thứ tư giữa Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Cộng sản Pháp diễn ra tại Hà Nội, với chủ đề: “An ninh con người trong bối cảnh thế giới thay đổi và thực tiễn chính sách ứng phó của Việt Nam và Pháp”. Đây là chủ đề nhận được quan tâm ngày càng lớn của cộng đồng quốc tế trong bối cảnh nhân loại phải ứng phó với nhiều thách thức về an ninh truyền thống và phi truyền thống đan xen, tác động đến mọi mặt của đời sống xã hội.

Đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Việt Nam do đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, Trưởng đoàn và đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Pháp do đồng chí Fabien Rousel, Bí thư toàn quốc làm Trưởng đoàn.

Phát biểu đề dẫn hội thảo, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh,  Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương khẳng định, Hội thảo lý luận là hoạt động có ý nghĩa chính trị và khoa học quan trọng để hai Đảng chia sẻ những thành tựu lý luận và kinh nghiệm thực tiễn trong triển khai các chủ trương, chính sách bảo đảm an ninh con người. Trong lịch sử gần 95 năm lãnh đạo cách mạng Việt Nam, thấm nhuần chủ nghĩa Mác - Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh, lấy độc lập của dân tộc và tự do, hạnh phúc của nhân dân làm mục tiêu phấn đấu, Đảng Cộng sản Việt Nam đã từng bước nhận thức, bổ sung và không ngừng hoàn thiện tư duy lý luận về con người là chủ thể của cách mạng và an ninh con người là nội dung cốt lõi của bảo đảm quyền con người. Chủ trương này luôn được quán triệt và triển khai trên mọi chặng đường cách mạng, đem lại những kết quả to lớn, nổi bật, nhất là trong tiến trình đổi mới.

Trong bản Tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngày 2-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trích dẫn những lời bất hủ trong bản Tuyên ngôn độc lập của nước Mỹ năm 1776 và Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của cách mạng Pháp năm 1789 khẳng định những quyền tự nhiên, bất khả xâm phạm của con người, đó là quyền bình đẳng, quyền được sống, quyền tự do và quyền được mưu cầu hạnh phúc. Đây là những quyền cơ bản tạo nên phẩm giá con người, giá trị cốt lõi của an ninh con người mà trong thời đại ngày nay bất kỳ quốc gia, dân tộc nào muốn phát triển thịnh vượng và trường tồn đều phải coi trọng. 

Đồng chí Nguyễn Xuân Thắng khẳng định, trong tiến trình đổi mới, mọi quan điểm, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước Việt Nam đều hướng tới mục tiêu phát triển đất nước vì con người và do con người, thể hiện trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Bảo vệ và bảo đảm an ninh con người nhận được sự quan tâm ngày càng lớn của cộng đồng quốc tế, đặc biệt trong bối cảnh thế giới thay đổi nhanh chóng, phức tạp, khó dự báo. Các nước lớn cạnh tranh với nhau quyết liệt, thúc đẩy xu hướng đa trung tâm, đa tầng nấc và phân tuyến mạnh. Hòa bình, hợp tác và phát triển bị thách thức. Toàn cầu hóa và liên kết kinh tế đối mặt với nhiều trở ngại, khó khăn. Nhân loại đang đứng trước nhiều nguy cơ an ninh truyền thống và phi truyền thống đan xen.

Đồng chí Nguyễn Xuân Thắng cho biết, trước những thay đổi nhanh chóng, phức tạp, những cơ hội và thách thức đan xen đó, Đảng và Nhà nước Việt Nam đã có những đổi mới trong tư duy, nhận thức, đề ra những quan điểm, chủ trương mới về bảo vệ và bảo đảm an ninh con người, đó là: (1)- Tiếp cận toàn diện về an ninh tổng hợp, trọng tâm là an ninh con người, phù hợp với thực tiễn đất nước và đáp ứng những chuẩn mực của thế giới. (2)- An ninh con người là mục tiêu của quá trình phát triển, là giá trị cốt lõi của mô hình phát triển “lấy con người là trung tâm” của Việt Nam. (3)- Chăm lo, phát triển con người là tiền đề bảo đảm an ninh con người. (4)- Tăng cường hợp tác quốc tế về bảo vệ và bảo đảm an ninh con người.

Đồng chí Fabien Roussel, Bí thư toàn quốc Đảng Cộng sản Pháp khẳng định, quan hệ đoàn kết giữa Đảng Cộng sản Pháp và Đảng Cộng sản Việt Nam là kết quả của lịch sử gắn bó lâu dài, được Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt nền móng kể từ khi tham gia sáng lập Đảng Cộng sản Pháp tại Đại hội Tours năm 1920; nhất trí cơ chế Hội thảo lý luận là điều kiện để hai Đảng trao đổi quan điểm và giải pháp trước những thách thức lớn của thời đại. Với vai trò là điểm tựa cho sự thống nhất và đoàn kết của cánh tả và các lực lượng tiến bộ tại Pháp, Đảng Cộng sản Pháp luôn ủng hộ mọi nỗ lực, sáng kiến để phát triển và tăng cường quan hệ giữa hai nước Việt Nam và Pháp vì lợi ích chung của hai dân tộc.

Theo Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Đối ngoại Trung ương Nguyễn Thị Hoàng Vân, thời gian qua, tình hình thế giới trải qua nhiều biến động to lớn, diễn biến nhanh chóng, phức tạp, đẩy nhanh quá trình định hình lại trật tự chính trị, an ninh, kinh tế thế giới, đồng thời tác động sâu sắc đến môi trường hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển. Trong đó nổi lên một số đặc điểm, xu thế lớn như: Cục diện “đa cực, đa trung tâm” định hình ngày càng rõ, phản ánh tính chất quá độ của quá trình hình thành trật tự thế giới mới. Cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ngày càng quyết liệt, gia tăng nguy cơ phân tuyến trong hầu hết các lĩnh vực. Khu vực châu Á - Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương ngày càng khẳng định vị thế trung tâm kinh tế, chính trị, an ninh của thế giới, song tiềm ẩn nhiều thách thức. Những biến động to lớn và đang trong giai đoạn quá độ trên tất cả các bình diện chính trị, an ninh, kinh tế, xã hội thế giới đang đặt ra nhiều vấn đề đối với Việt Nam trong việc bảo đảm duy trì môi trường hòa bình, ổn định để phát triển, đi đôi với giữ vững độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, giữ vững chế độ xã hội chủ nghĩa...

Phân tích và làm rõ hơn diễn biến quốc tế, các cuộc khủng hoàng và tái cấu trúc của thế giới, Ủy viên Bộ Chính trị phụ trách đối ngoại Đảng Cộng sản Pháp Vincent Boulet cho rằng, tình hình quốc tế đang đối mặt với hàng loạt khủng hoảng đan xen (kinh tế, xã hội, chính trị, địa chính trị, khí hậu). Hiện nay, quan hệ quốc tế đang bị tái cấu trúc mạnh mẽ, với sự gia tăng cạnh tranh tư bản và căng thẳng của chủ nghĩa đế quốc. Điều này đòi hỏi các quốc gia cần tăng cường hành động chung vì hòa bình trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế và các quyết nghị của Liên hợp quốc.

Trong bối cảnh thế giới thay đổi hiện nay, vấn đề bảo đảm an ninh con người cần được tiếp cận phù hợp với tình hình mới. Theo PGS, TS Lê Hải Bình, Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản, “an ninh con người” được lý giải theo hai cách khác nhau: Theo nghĩa hẹp, “an ninh con người” tập trung chủ yếu vào mối đe dọa bằng bạo lực đối với cá nhân. Theo nghĩa rộng, “an ninh con người” là bộ phận quan trọng của an ninh quốc gia, được đề cập toàn diện trong nhiều nội dung, lĩnh vực của đời sống xã hội. Với cách tiếp cận này, mục tiêu của an ninh con người là “tất cả vì con người”, “con người làm trung tâm trong hoạch định chính sách phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia”. Xét trên phương diện quốc tế, trước những biến động nhanh chóng, khó lường của tình hình thế giới hiện nay, nội hàm và phạm vi “bảo đảm an ninh con người” tiếp cận cụ thể hơn từ góc độ “an ninh” nhằm nhấn mạnh đến những lĩnh vực tác động trực tiếp từ bên ngoài đến chủ thể cần được bảo vệ là con người. Con người ngày càng được đặt vào vị trí ưu tiên và được các nước quan tâm đặc biệt nhằm bảo đảm sự an toàn của con người trước những nguy cơ, thách thức trên.

Thực tiễn bảo đảm an ninh con người ở Việt Nam sau gần 40 năm đổi mới đất nước thể hiện qua những kết quả, thành công đạt được, cũng như những hạn chế cần khắc phục. Qua đó, đồng chí Lê Hải Bình cho rằng, việc bảo đảm an ninh con người của Việt Nam đã bị những tác động mạnh mẽ từ môi trường kinh tế, chính trị, an ninh quốc tế khi các nhóm biện pháp chủ yếu như “phòng ngừa, ứng phó và thích nghi” vẫn còn những tồn tại, chưa đáp ứng kịp thời những yêu cầu mới trước những biến động của thế giới. Do vậy, để nâng cao hơn nữa hiệu quả bảo đảm an ninh con người trong tình hình mới, cần phải có tầm nhìn mới, khả năng kiểm soát mới khi thực thi các biện pháp trên.

Đồng tình với những phân tích trước đó về tình hình bối cảnh thế giới và những thách thức trong việc bảo đảm an ninh con người trong thế giới thay đổi hiện nay, Thượng tướng, PGS, TS Nguyễn Văn Thành, Phó Chủ tịch chuyên trách Hội đồng Lý luận Trung ương đề xuất một số giải pháp chủ động bảo đảm an ninh con người tại Việt Nam, gồm: Đẩy mạnh phát triển kinh tế nhanh, bền vững, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân; tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về thể chế kinh tế và giải quyết các thách thức của thị trường lao động và an sinh xã hội; bảo đảm an ninh lương thực, chú trọng xóa đói, giảm nghèo bền vững, thực hiện tốt công tác an sinh xã hội, tạo việc làm cho người dân; bảo đảm quyền con người, coi con người là chủ thể, nguồn lực chủ yếu và là mục tiêu phát triển trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội; tăng cường hợp tác quốc tế, phối hợp với các đối tác quốc tế qua các kênh song phương và đa phương giải quyết hài hòa những bất đồng liên quan đến an ninh con người...

Một trong những vấn đề nổi lên toàn cầu ảnh hưởng đến an ninh con người, đó là vấn đề an ninh mạng. Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, sự phát triển của không gian mạng đã và đang mang lại những lợi ích vô cùng to lớn trong phát triển kinh tế - xã hội, cũng như làm thay đổi nhận thức, hành vi và lối sống của con người. Bên cạnh những lợi ích mang lại, không gian mạng cũng đặt ra nhiều nguy cơ, thách thức tác động trực tiếp đến chủ quyền, an ninh quốc gia và trật tự, an toàn xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Theo Thiếu tướng Lê Minh Mạnh, Phó Cục trưởng Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, trước những lợi ích và thách thức an ninh mạng đan xen, việc chủ động bảo đảm an ninh con người trên không gian mạng hết sức quan trọng, trong đó trọng tâm là bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân trên không gian mạng, hướng tới xây dựng không gian mạng an ninh, an toàn, ổn định, lành mạnh…

Các tham luận của đại biểu hai Đảng đã tập trung phân tích tình hình thế giới và khu vực tác động đến an ninh con người, trao đổi, làm rõ các nội hàm của “an ninh con người” từ cách tiếp cận của hai phía. Hai bên cũng chia sẻ đánh giá, quan điểm của mỗi Đảng từ góc độ nghiên cứu lý luận và từ kinh nghiệm thực tiễn tại Việt Nam và Pháp; đề xuất một số hướng nghiên cứu và hợp tác giữa hai Đảng trong thời gian tới nhằm bảo đảm an ninh con người nói riêng và góp phần thúc đẩy quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Pháp nói chung.

Hội thảo lý luận, được tổ chức 3 năm 1 lần kể từ năm 2012, là một trong nhiều hoạt động hợp tác giữa Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Cộng sản Pháp, là dịp để hai Đảng chia sẻ các nội dung lý luận và kinh nghiệm thực tiễn nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của mỗi đảng. Hội thảo lần thứ tư diễn ra trong bối cảnh hai nước Việt Nam và Pháp mới nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược toàn diện nhân chuyến thăm chính thức Pháp và tham dự Hội nghị cấp cao Pháp ngữ lần thứ 19 của đồng chí Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Tô Lâm tháng 10-2024, hợp tác giữa hai đảng tiếp tục phát triển tốt đẹp, góp phần tăng cường hơn nữa quan hệ giữa hai nước và nhân dân hai nước Việt Nam và Pháp./.

Admin

Chia sẻ: