ĐÌNH VỌNG HẢI – DẤU TÍCH THỜI GIAN

14 11 2023

in trang

Đình Vọng Hải, Phường Hưng Đạo, Quận Dương Kinh, Thành phố Hải Phòng là công trình kiến trúc văn hóa, tâm linh, tín ngưỡng cổ truyền của nhân dân làng Vọng Hải (nay thuộc tổ dân phố Vọng Hải 1, Vọng Hải 2, Phường Hưng Đạo). Cũng như bao ngôi đình làng Việt Nam ở khu vực đồng bằng Bắc Bộ, tên di tích luôn gắn liền với quá trình hình thành và phát triển của làng xã. Do vậy, Đình Vọng Hải là tên gọi của di tích này

Quận Dương Kinh thành lập năm 2007, nằm về phía Đông Nam, cách trung tâm thành phố Hải Phòng khoảng 15 km. Quận có vị trí là cầu nối giao lưu giữa các vùng phát triển linh hoạt của thành phố, với hệ thống giao thông đa dạng, kết cấu hạ tầng được quy hoạch và đầu tư cơ bản, dân cư phân bố khá tập trung trên nền tảng văn hóa truyền thống.

Hưng Đạo là một phường thuộc Quận Dương Kinh, trên địa bàn quận có nhiều di tích, danh lam thắng cảnh không chỉ thu hút du khách với cảnh quan yên tĩnh, thanh bình mà còn mang nhiều giá trị lịch sử, văn hóa. Trong đó Đình Vọng Hải – Phường Hưng Đạo, là một trong số các di tích lịch sử - văn hóa được UBND thành phố công nhận cấp thành phố, mang đậm giá trị lịch sử, văn hóa và là nơi sinh hoạt văn hoá tâm linh của nhân dân địa phương.

Từ xa xưa, vùng đất này được hình thành do quá trình tích tụ, trầm tích và lắng đọng phù sa của sông Lạch Tray. Tương truyền, cách đây hơn 300 năm, địa danh này là Làng Ỏn, lúc đó có 13 hộ đến ở lập nghiệp, cải tạo thành dải đất màu mỡ xanh tươi, sinh con cháu chắt nhiều đời, thành 13 dòng họ. Nhân dân trong làng lập miếu, lập đàn cầu thần (miếu đến giờ gọi là miếu phát tích), trong lúc làm lễ thì chim lớn xuất hiện, từ đó dân làng tôn vị thần Sơn Cú Đại Vương gọi là (Vọng Thần) Đảng Cảnh Thành Hoàng, lấy ngày 10/02 âm lịch hàng năm cúng tế.

Trải qua nhiều thế kỷ, dân cư ở các xứ lần lượt tìm đến vùng đất này để sinh cơ, lập nghiệp. Công cuộc khai hoang, lấn biển, cải tạo đồng đất chua mặn diễn ra hết sức gian nan, bền bỉ từ đời này sang đời khác, mọi người cùng nhau đoàn kết, lao động cần cù sáng tạo, cộng đồng dân cư được hình thành và phát triển. Tới năm 1813 được gọi là Xã Vọng Hải, Tổng Tiểu Trà, Huyện Nghi Dương, Phủ Kim Môn, Trấn Hải Dương.

Theo như bia đá còn giữ được tới ngày nay, Đình Làng Vọng Hải  được xây dựng vào năm 1920, dưới thời nhà Nguyễn, đời vua Khải Định thế kỷ XX.

Đình được đặt ở hướng tây, xâm bước lên 3 bậc, nhà 5 gian, 6 hàng cột liền với nhà 3 gian, 4 hàng cột, liền vào một cung thờ đều có cột cái, cột quân, cung thờ đầu hồi có một bệ xây to và dài.

Giữa gian đầu hồi là nhà 3 gian, phía nam giáp tường cung thờ có một hán thư to, giáp tường là bia đá, tên các hạ thần là các cụ chính tổng, lý trưởng và những vị trong ban hội đồng kỳ mục và các vị mua chức vị, bỏ tiền của ra để xây dựng nên đình, chùa.

Tương truyền, các cột nhà rất to, một người ôm hai tay không kín được cột, trên mái gỗ cột cửa toàn bộ bằng gỗ lim xanh, trên mái gỗ trạm nhiều rồng phượng, lợp ngói cổ. Từ nhà năm gian bước xuống là một sân to, lát gạch vuông Bát Tràng, hai bên là hai nhà ba gian lợp mái ngói, gọi là nhà Từ Vũ, giữa đầu sân là một cuốn thư to, giữa có cột cờ, hai bên là lối đi vào sân đình. Bên trái đình là nhà 3 gian gỗ lim thờ Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn. Tiếp đến là đường đất to của làng đi qua đình, phía bên ngoài là một hồ bán nguyệt rất to. Đình Vọng Hải xưa kia được coi là to và đẹp nhất khu vực.

Thời điểm lịch sử thực dân Pháp quay lại xâm lược nước ta lần thứ hai, Ủy ban hành chính Xã Hưng Đạo chỉ đạo các đình chùa, nhà thờ phải tháo rỡ, thực hiện vườn không nhà trống, tiêu thổ kháng chiến. Do chưa kịp tháo rỡ, nên từ tháng 4 năm 1947 giặc Pháp lấy Đình Vọng Hải làm đồn đóng quân. Chúng thiết lập chính quyền tay sai, dựng đồn bốt, bắt Việt Minh, người dân bị chỉ đểm về tra tấn dã man, trong ký ức của người dân, nơi đây gọi là “Bốt Vọng”.

Năm 1949, khi quân Pháp rút khỏi đình, chúng đốt phá, song phần gỗ vẫn còn, các bài vị, sắc phong, bia ký bị tiêu hủy, bia đá làm cầu đập lúa, theo truyền lại dưới hồ và giếng đình vẫn còn bia ký.

Sau đó, do thăng trầm của thời gian và chiến tranh tàn phá, qua các thời kỳ chuyển đổi, Hợp Tác Xã Phương Hải sử dụng gỗ đình làm khung thảm len cho các cơ sở, đất đình làm trại chăn nuôi. Tới năm 1996 chia tách hợp tác xã đã thanh lý cho tư nhân sử dụng.

 Qua nhiều năm tôn tạo, được sự quan tâm, tạo điều kiện của các cấp ủy chính quyền và nhân dân địa phương, năm 2004 Đình Vọng Hải chính thức được xây dựng lại trên diện tích 7.320m².

Đình Vọng Hải hiện nay địa chỉ tại Phố Nguyễn Bính, Tổ dân phố Vọng Hải 1, Phường Hưng Đạo, Quận Dương Kinh, Thành phố Hải Phòng. Đình thờ 5 vị thành hoàng, gồm có: Thành Hoàng Sơn Cú Đại Vương, Thái Bảo Lâm Quốc Công, Tư Huệ Khâm Tôn Thần, Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn, Đỗ Tri Túc và 13 vị thủy tổ của 13 dòng họ lớn của làng. Làng Vọng Hải mở hội tế lễ vào chiều ngày mồng 9 tháng 02 âm lịch, cầu trời đất mưa thuận gió hòa, được mùa bội thu, tế lễ vào sáng mồng 10, chiều là các trò chơi dân gian.

Đại đình được phục dựng bằng chất liệu bê tông, cốt thép, mái làm kiểu chéo đao, tàu góc, lợp ngói mũi hài. Đầu đao đắp rồng chầu phượng đón, tạo cho mái đình thêm phần bay bổng. Bờ nóc đắp lưỡng long chầu nguyệt, lưỡng kìm ngậm bờ nóc, hai bờ dải phía trước đắp con xô (con nghê). Các con giống (linh thú) đều được trang trí bằng mảnh gốm hoa lam và tạo dáng câu đối hài hòa, đẹp mắt. Hai bức tường phía trước tòa đại đình được trổ hai ô cửa sổ, trong lồng hai chữ cách điệu.

Kết cấu khung chịu lực của tòa đại đình gồm 6 bộ vì được làm bằng bê tông cốt thép, các bộ vì liên kết với nhau bởi hệ thống xà thượng, xà hạ, tạo sự chắc chắn cho công trình. Vì nóc làm kiểu chồng đấu giá chiêng, vì nách chồng rường tạo cốn mê. Hoa văn trang trí đề tài đấu sen, lá lật cách điệu.

Tiếp đến là tòa trung đường, kết cấu vì nóc kiểu chồng đấu giá chiêng, phần giữa giá chiêng tạo mảng cốn, mặt cong chạm nổi, chạm bong kênh đôi chim phượng chầu.

Tại tòa hậu cung, tiếp giáp giữa tòa trung đường và tòa hậu cung có mặt bức chạm nổi, chạm bong kênh đề tài lưỡng long chầu nguyệt. Đặc biệt ở phần vì kèo gian giữa hậu cung được trang trí dày đặc các mảng chạm khắc với đề tài tứ linh. Có lẽ phần hậu cung (cung cấm) là nơi vị thành hoàng ngự và là nguồn thiêng, cho nên các mảng trang trí, chạm khắc cầu kỳ tinh xảo nhất đều tập trung tại đây.

Nhà giải vũ hiện nay là Đền thờ liệt sỹ, tại đây ghi tên của 3 Bà mẹ Việt Nam anh hùng, 12 liệt sỹ chống Pháp, 39 liệt sỹ chống Mỹ.

Tượng thờ Ngài được tạc kiểu tròn, kích thước tương đương người thường. Tượng ngồi trên bề mặt khám thờ, mình mặc triều phục, chân đi hia; mặt vuông chữ điều, râu ba chòm, long mày lưỡi mác, mắt sáng nhìn thẳng, thần thái uy nghi.

Trong chương trình lễ hội hàng năm đều tổ chức, duy trì cuộc thi bện chổi, các trò chơi dân gian, góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị truyền thống quý báu của dân tộc và địa phương.

Một số Clip Lễ hội Đình hàng năm:

https://www.youtube.com/watch?v=euc5glreFYw&t=454s

Admin

Chia sẻ: