ĐÌNH PHƯƠNG LUNG – BIỂU TƯỢNG VĂN HÓA QUẬN DƯƠNG KINH

28 10 2024

in trang

Đình Phương Lung , Phường Hưng Đạo, Quận Dương Kinh, Thành phố Hải Phòng là công trình kiến trúc văn hóa, tâm linh, tín ngưỡng cổ truyền của nhân dân làng Phương Lung  (nay thuộc tổ dân phố Phương Lung  1, Phương Lung  2, Phường Hưng Đạo). Cũng như bao ngôi đình làng Việt Nam ở khu vực đồng bằng Bắc Bộ, tên di tích luôn gắn liền với quá trình hình thành và phát triển của làng xã. Do vậy, Đình Phương Lung  là tên gọi của di tích này

Quận Dương Kinh thành lập năm 2007, nằm về phía Đông Nam, cách trung tâm thành phố Hải Phòng khoảng 15 km. Quận có vị trí là cầu nối giao lưu giữa các vùng phát triển linh hoạt của thành phố, với hệ thống giao thông đa dạng, kết cấu hạ tầng được quy hoạch và đầu tư cơ bản, dân cư phân bố khá tập trung trên nền tảng văn hóa truyền thống.

Hưng Đạo là một phường thuộc Quận Dương Kinh, trên địa bàn quận có nhiều di tích, danh lam thắng cảnh không chỉ thu hút du khách với cảnh quan yên tĩnh, thanh bình mà còn mang nhiều giá trị lịch sử, văn hóa. Trong đó Đình Phương Lung  – Phường Hưng Đạo, là một trong số các di tích lịch sử - văn hóa được UBND thành phố công nhận cấp thành phố, mang đậm giá trị lịch sử, văn hóa và là nơi sinh hoạt văn hoá tâm linh của nhân dân địa phương.

Từ xa xưa, vùng đất này được hình thành do quá trình tích tụ, trầm tích và lắng đọng phù sa của sông Lạch Tray. Tương truyền, cách đây hơn 300 năm, địa danh này là Phương Lung xã, Nghi Dương huyện, Hải Dương tỉnh , lúc đó có 12 họ đến ở lập nghiệp, cải tạo thành dải đất màu mỡ xanh tươi, sinh con cháu chắt nhiều đời, thành dòng họ. Trải qua nhiều thế kỷ, dân cư ở các xứ lần lượt tìm đến vùng đất này để sinh cơ, lập nghiệp. Công cuộc khai hoang, lấn biển, cải tạo đồng đất chua mặn diễn ra hết sức gian nan, bền bỉ từ đời này sang đời khác, mọi người cùng nhau đoàn kết, lao động cần cù sáng tạo, cộng đồng dân cư được hình thành và phát triển. Tới đầu thế kỉ 19 được gọi là Xã Phương Lung , Huyện Nghi Dương, Tổng Kiến Thụy, tỉnh Kiến An.

Đình Phương Lung xưa tọa lạc ở xứ đồng bến tắm (phía sau Công ty giày Stateway hiện nay) do 12 dòng họ lập làng xây dựng lên, năm 1897 bão nước dâng lên làm đổ sau chuyển về xây dựng ở khu đất phía tây của làng Phương Lung, Đình thờ vị Cao Sơn Đại Vương Thượng đẳng tôn thần và vị Cao Sơn Quý phi đại lễ linh phù tôn thần.

Tương truyền đình cổ xưa kia được nhân dân xây dựng rộng và đẹp trong khuôn viên gần 900m², được xây dựng bằng gạch chỉ, cột, mái làm bằng gỗ lim, lợp ngói, kết cấu theo nối chữ tam, với nhiều  cổ vật thờ cúng có giá trị gồm: 02 vị tượng gỗ thành Hoàng, 01 đôi câu đối búp măng cổ, 01 cửa võng cổ và 04 sắc phong Hoàng phi câu đối, đồ thờ vẫn còn được lưu giữ tại Đình. Thời điểm lịch sử thực dân Pháp quay lại xâm lược nước ta lần thứ hai, Ủy ban hành chính Xã Hưng Đạo chỉ đạo các đình chùa, nhà thờ phải tháo rỡ, thực

Hình ảnh vị Cao Sơn Quý phi đại lễ linh phù tôn thần ngồi khoanh chân, gối phải đặt trên gối nhỏ, mặc xiêm y dùng, trên trạm viền gấm hoa là hiêng, đầu mũ ngọc vành kiện trang trí hoa lá khúc mẫn khai, tay trái đặt úp đùi trái, tay phải đặt ngửa đùi phải.

Hình ảnh vị Cao Sơn Đại Vương Thượng đẳng tôn thần ngồi trong long ngai tư thế thiết chiều, áo vua mũ cánh chuồn, áo long phun thủy ba, trên vành mũ linh ứng chầu nguyệt trạm bằng trúc mãn, khuôn mặt ngài chữ điền, dâu dài, hai tay tư thế bấm độn.

Trải qua nhiều năm sau khi hòa bình lập lại, kinh tế nhân dân dần có điều kiện và theo mong muốn của các cụ cao niên trong Làng. Đến năm 2000 nhân dân làng Phương Lung đóng góp tiền và công sức dựng lại ngôi Đình trên khuôn viên đất cũ, kết cấu nhà đình theo lối chữ tam, diện tích 141m², kết cấu cột, khung chịu lực bằng gỗ lim,  công trình hoàn thành và khánh thành vào ngày 20/5/2001.

Đình Phương Lung hiện nay địa chỉ tại Phố Phạm Gia Mô, Tổ dân phố Phương Lung 1, Phường Hưng Đạo, Quận Dương Kinh, Thành phố Hải Phòng. Đình thờ 2 vị thành hoàng, gồm có: Cao Sơn Đại Vương Thượng đẳng tôn thần, Cao Sơn Quý phi đại lễ linh phù tôn thần, và 12 vị thủy tổ của 12 dòng họ lớn của làng. Làng Phương Lung mở hội tế lễ vào chiều ngày mồng 9 tháng 02 âm lịch, cầu trời đất mưa thuận gió hòa, được mùa bội thu, tế lễ vào sáng mồng 10, chiều là các trò chơi dân gian.

Đình Phương Lung qua nhiều năm xây dựng đã bị xuống cấp, tường được xây bằng vôi vữa đã bị bong chóc rụng vữa; mái ngói bị vỡ, hoành, xà gỗ, cầu phong li tô bị mục, vào những ngày mưa nước dột vào trong nhà đình. Năm 2018 đình Phương Lung được nâng cấp sửa chữa bằng chất liệu bê tông, cốt thép, phần mái và hoành, cửa chính, vách ngăn, cửa sổ, rui gỗ mái làm bằng gỗ sến, lim nam phi, lợp ngói mũi hài. Hai đầu đắp rồng chầu phượng đón, tạo cho mái đình thêm phần bay bổng. Bờ nóc đắp lưỡng long chầu nguyệt, lưỡng kìm ngậm bờ nóc, hai bờ dải phía trước đắp con xô (con nghê). Các con giống (linh thú) đều được trang trí bằng đá xanh tự nhiên và tạo dáng câu đối hài hòa, đẹp mắt, hiện nay Đình Phương Lung có tổng diện tích là 2500m²

Tiếp đến là tòa trung đường, kết cấu vì nóc kiểu chồng đấu giá chiêng, phần giữa giá chiêng tạo mảng cốn, mặt cong chạm nổi, chạm bong kênh đôi chim phượng chầu.

Tại tòa hậu cung, tiếp giáp giữa tòa trung đường và tòa hậu cung có mặt bức chạm nổi, chạm bong kênh đề tài lưỡng long chầu nguyệt. Đặc biệt ở phần vì kèo gian giữa hậu cung được trang trí dày đặc các mảng chạm khắc với đề tài tứ linh. Có lẽ phần hậu cung (cung cấm) là nơi vị thành hoàng ngự và là nơi linh thiêng, cho nên các mảng trang trí, chạm khắc cầu kỳ tinh xảo nhất đều tập trung tại đây.

          Để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa đó, ngày 09/09/2003 Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng ban hành Quyết định số 2261/QĐ-UBND về việc Xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp thành phố đối với Đình Phương Lung cùng năm đó UBND xã Hưng Đạo, Ban quản lý di tích cùng Tiểu Ban quản lý di tích Đình chùa Phương Lung đã đón nhận Bằng “Di tích Lịch sử Văn hóa Đình Phương Lung” trong niềm hân hoan, phấn khởi của nhân dân khu Phương Lung, nhân dân quê hương Phương Lung trên mọi miền đất nước, đây cũng là niềm tự hào của Đảng bộ, Chính quyền và nhân dân phường Hưng Đạo.

Nhằm đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa tâm linh của nhân dân, vào ngày lễ hội hàng năm, dân làng Phương Lung đều long trọng tổ chức đại lễ để bà con trong vùng, các dòng họ trong làng, nhân dân xa gần, tham dự lễ hội Thánh để thành kính tri ân, đề cao ân sâu đức lớn của 2 vị thần hoàng là Cao Sơn Đại Vương Thượng đẳng tôn thần, Cao Sơn Quý phi đại lễ linh phù tôn thần. Sau các nghi thức tế lễ, dâng bái của tộc họ & thành viên, gia đình trong thôn xã, người dân xa quê...là đến phần lễ hội làng với truyền thống cư dân miền biển quen thuộc, cùng các hoạt động văn hóa, văn nghệ, trò chơi dân gian như: Lễ vật cúng: “Lợn ông Bồ”, trâu, bò, gà, bánh chưng, xôi... Các trò chơi ngày đại lễ như: Kéo co, bắt vịt, bắt lợn, bịt mắt đập liêu, hát chèo sân đình...

Các hoạt động văn hóa truyền thống trong ngày hội lớn của làng vào mùa xuân đã tạo nên không khí vui tươi, phấn khởi, đón xuân mới, giáo dục truyền thống tốt đẹp cho thế hệ trẻ, hiểu thêm về các giá trị của di tích quý nhớ, tri ân những người có công với dân, với nước trong lịch sử dân tộc. Mỗi người dân quê hương, thành kính tri ân vị anh hùng dân tộc, có công bảo vệ người dân khỏi thiên tai, dịch bệnh... Điều ấy còn làm tăng thêm phần uy nghi cho ngôi đình & sự tri ân đức Thánh, làm lan tỏa các thế hệ về truyền thống lịch sử của làng quê, lòng yêu nước & sự tự hào dân tộc - quê hương - đất nước. Hai vị thần hoàng là Cao Sơn Đại Vương Thượng đẳng tôn thần, Cao Sơn Quý phi đại lễ linh phù tôn thần, có công trong sự nghiệp dựng nước và giữ nước của dân tộc, Thánh ngài đã, đang yêu quý, gìn giữ một phần hồn của đất và người dân làng Phương Lung hôm nay & mai sau, nhân dân làng Phương Lung vẫn sùng kính, giữ tôn nghiêm, trân trọng và lưu giữ các bảo vật của Thành Hoàng tại ngôi Đình linh thiêng quê hương.

Admin

Chia sẻ: