DI TÍCH TỪ ĐƯỜNG HỌ PHẠM - THÔN XUÂN ĐÀI XÃ TRƯỜNG THỌ, HUYỆN AN LÃO, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG
15
01
2024
in trang
Từ Đường Tổ họ Phạm thôn Xuân Đài thuộc xã Trường Thọ, huyện An Lão, thành phố Hải Phòng, là di tích lịch sử kháng chiến, được xây dựng từ thời Nguyễn – thế kỷ 19, đời vua Tự Đức năm thứ 33 (1880). Từ đường có bố cục mặt bằng kiểu chữ nhị. Mặt chính của Từ Đường quay hướng Tây Nam (cùng hướng với ngôi đình làng). Toàn bộ khuôn viên của Từ Đường đều nằm gọn trong diện tích 4 sào vườn ao của họ tộc để lại, cụ thể bằng 1440m2. Khu vực kiến trúc được chia làm 2 phần chính, đồng thời có 2 niên đại khác nhau.
Nơi thờ chính có diện tích 35m2 gồm vì cột bằng gỗ lim, 2 hồi tường xây nền nhà được lát bởi các viên gạch cổ bản rộng. Các bộ phận tạo thành bộ khung gỗ được gia công cẩn thận theo lối “bào trơn, đóng bén”. Hai vì bên kết cấu vì nóc theo lối “chồng giường - đốc thước” có lẽ đã được tu sửa lại nên không đồng nhất với 2 vì giữa. Từ Đường 3 gian nơi thờ chính được xây dựng năm Canh Thìn 1880 (Tự Đức thứ 33).
Bài trí thờ phụng tại toà hậu đường: Chính giữa, ở vị trí cao nhất là ban thờ thuỷ tổ Phạm Phúc Đa; Giữa thờ tổ Phạm Phúc Bình (trưởng ngành); Bên trái thờ Phạm Phúc Lộc (ngành thứ); Bên phải thờ Phạm Phúc Nghiêm (ngành 3).
Nhà bái đường (Tiến tế) có kết cấu theo lối “chéo đao - tầu góc” như hình ảnh toà đại đình thu nhỏ. Kết cấu vì nó mái 3 gian giữa kiểu “giá chiêng”. Hai vì bên kết cấu cột trốn - kẻ góc tạo thành chái bờ cấu mái đao cong, lượn bay bổng ở các góc mái lợp ngói ta 2 lớp, bờ nóc trang trí lưỡng long chầu nguyệt - nghê chầu.
Nhà bái đường có niên đại khởi dựng năm Canh Thìn 1880, đời Tự Đức thứ 33.
Năm Bảo Đại 18, tôn tạo Từ Đường, mở rộng khuôn viên nhà tiền tế. Phần kiến trúv nhà tiền tế được đứng vững trên 4 hàng cột lim, lắp 5 bộ cửa bức bàn.
.png)
Hiện nay, Từ đường lưu trữ nhiều hiện vật lịch sử quý giá.
- Bia Tiên tổ bi ký: Kích thước 0,95m x 0,45m nội dung ghi lại ngày kỵ nhật, nơi yên nghỉ của các bậc tiền nhân, niên hiệu Kiến Phúc 1883.
- Phạm tộc bia ký: Kích thước 0,66m x 0,32m, khắc năm Tự Đức thứ 23 (tức 1870).
- Bia: Hậu phối bia ký (mặt chính), mặt sau từ đứng bia ký.
- Các di vật khác: 1 câu đối phẳng niên đại Nguyễn - Bảo Đại năm thứ 10 (1936); 1 án đọc chúc văn đặt trên lưng đôi nghê chầu, sơn thếp bạc; 1 án đai quả, kiểu tam sơn, trang trí hoa chuyện, chạm lộng và thuỷ phần thân niên đại nghệ thuật Nguyễn cuối thế kỷ 19.
Từ Đường họ Phạm thôn Xuân Đài là một công trình kiến trúc truyền thống do chính con cháu lập nên để bày tỏ lòng biết ơn tổ tiên của lớp hậu duệ. Ngày Chạp tổ 12 tháng Giêng hàng năm, họ tộc tập trung về dâng hương tế lễ tiên tổ, khuyên bảo nhau tô đẹp thêm truyền thống dòng họ, đoàn kết thân ái trong cả nội tộc và cả cộng đồng làng xóm.
Đầu những năm Hải Phòng cùng cả nước kháng chiến, Từ Đường Tổ họ Phạm thôn Xuân Đàilà địa điểm an toàn cho cán bộ ẩn nấp, hội họp qua hầm bí mật giấu cán bộ tại vườn Tổ phía sau toà hậu đường, hầm bí mật tại hậu cung của Từ Đường. Nhiều thành viên trong dòng họ Phạm được giác ngộ cách mạng, đảm đương nhiều trọng trách quan trọng trong chính quyền và lực lượng vũ trang địa phương.Trong gia đoạn kháng chiến chống Pháp, Từ Đường Tổ họ Phạm thôn Xuân Đài là nơi sinh hoạt, học tập của các đoàn thể địa phương, nơi tổ chức các lớp bình dân học vụ …
Với những giá trị lịch sử văn hoá lâu đời, Từ Đường Tổ họ Phạm thôn Xuân Đài, xã Trường Thọ được UBND thành phố Hải Phòng công nhận Di tích lịch sử kháng chiến năm 2003.
Chia sẻ:
