Di tích lịch sử Đình Câu Hạ B, xã Quang Trung, huyện An Lão, thành phố Hải Phòng.

23 06 2023

in trang

Cũng như bao ngôi đình của làng quê vùng đồng bằng Bắc Bộ, đình Câu Hạ B mang chính tên địa danh làng xã, cộng đồng dân cư đã xây dựng ra nó. Từ trung tâm thành phố Hải Phòng đi theo các ngả đường khác nhau về ngã Tư Kênh, ngã Tư nằm trên trục quốc lộ 10 cách trung tâm thành phố đi về hướng Thái Bình khoảng 22km, từ ngã Tư Kênh rẽ vào đường tỉnh lộ 362 đi tiếp khoảng 1km là đến vị trí di tích.

Làng Câu Hạ B trước kia thuộc làng Câu Hạ (làng Câu Hạ còn có tên Nôm là làng Sòi), bởi làng nằm ở gần bến đò ngang từ huyện An Lão qua sông Văn Úc sang huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương, xưa kia bến đò có cây Sòi cổ thụ nên gọi là bến đò Sòi.

Đình thờ hai vị Thành hoàng là ngài Ngũ Đạo Công và mãnh tướng Đại Vương Nguyễn Hữu Thừa.

Đình Câu Hạ B hiện làm trên khuôn viên đất cũ của đình xưa. Đình quay theo hướng đình cũ như câu ca còn lưu lại Đình tọa Nhâm, hướng Bính, nghĩa là phía trước Đông Nam, phía sau Tây Bắc, theo phong thủy là hướng phú quý.

Đình làm bằng vật liệu hiện đại kết hợp với vật liệu truyền thống. Mái làm theo thức chéo đao tàu góc. Mặt bằng kiến trúc của đình kiểu chữ Nhị gồm 5 gian tiền tế và 3 gian hậu cung. Trên mái đình đắp trang trí các tổ hợp con giống theo thức truyền thống Lưỡng long chầu nguyệt, Kìm ngậm bờ nóc, khúc khuỷu đắp lân cưỡi mây. Đao cong đắp Long chầu phượng vũ. Hiện tại đình còn lưu giữ được một số cổ vật có giá trị lịch sử như: Bia đá xanh nguyên khối, tiêu đề bia “Hậu thần bia ký”. Bia được dựng từ thời vua Tự Đức năm thứ 13 (1860). Nội dung bia ghi những người có công đóng góp trùng tu, tôn tạo đình Ngoại Khảm (đình Câu Hạ B). Bia thứ 2 kiểu khối trụ, mái bia kiểu long đình, diềm trang trris dật 2 cấp. Bia ghi địa danh Câu Hạ xã, Ngoại Khảm thôn. Bia được dựng vào năm vua Khải Dình thứ 7 (1922).

Trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, năm 1952, thực hiện chính sách tiêu thổ kháng chiến, đình dỡ bỏ 5 gian tiền tế. Đến năm 1964 dỡ hết phần hậu cung còn lại của ngôi đình để lấy vật liệu làm nhà kho, trường học. Năm 1998 Nhân dân địa phương xây lại 2 gian cung nhỏ để thờ tự. Đến năm 2010 làm lại đình mới như hiện nay. Đình xưa khuôn viên rộng, có nhiều cây cổ thụ um tùm, đình nằm sát rìa làng chỉ có một đường độc đạo, từ đình ra sông Văn Úc rất gần. Chính vì vậy, thời kỳ Đảng ta mới ra đời (1930), ông Dương Đức Cù, người địa phương sớm giác ngộ Cách mạng, ông đã lấy địa điểm đình để tuyên truyền đường lối Cách mạng của Đảng cho Nhân dân. Trong kháng chiến chống Pháp, do địa điểm đình có địa thế thuận lợi cho việc hoạt động bí mật nên lực lượng kháng chiến của địa phương, xã, huyện đã lấy đình làm nơi làm việc, huyến luyện. Tại khuôn viên, ao đình có nhiều hầm bí mật, hầm trên vườn, hầm dưới nước. Cũng tại nơi đây, đồng chí Bùi Đình Khoáng trong khi hoạt động bí mật tại đình, ngày 18 tháng 3 năm 1953, đồng chí đã hy sinh.

Đình Câu Hạ là nơi Bệnh viện Việt Tiệp sơ tán về làm việc, là nơi xét nghiệm, điều trị cho các bệnh nhân, nạn nhân chiến tranh. Đình còn là địa điểm Đảng bộ xã Quang Trung làm việc và chỉ đạo các nhiệm vụ chính trị của địa phương.

Ngày nay, Đình Câu Hạ B là công trình tín ngưỡng thờ Nhị vị Thành hoàng có công với quê hương đất nước trong sự nghiệp chống giặc ngoại xâm. Hàng năm, vào ngày mồng Mười tháng Hai âm lịch, địa phương tổ chức lễ kỳ phúc kỷ niệm ngày Thành đản của Ngũ Đạo Công, tổ chức  hội làng. Trong hội có tổ chức tế lễ. Vào dịp ngày Thánh hóa 11 tháng 11 âm lịch, Nhân dân địa phương tổ chức hội 3 ngày, tổ chức rước Thánh quang làng bằng kiệu Bát cống và tổ chức các trò chơi dân gian…

Ngày 03/9/2013 Đình Câu Hạ B đã được UBND thành phố Hải Phòng xếp hạng là di tích lịch sử cấp thành phố. Đình không những là nơi sinh hoạt tín ngưỡng của dân làng mà còn là địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống lịch sử, truyền thống yêu nước cho các thế hệ trẻ, học sinh, sinh viên của quê hương.

Thành đoàn Hải Phòng

Chia sẻ: