DI TÍCH ĐÌNH XUÂN ĐOÀI
09
04
2025
in trang
Theo truyền ngôn làng Xuân Đoài để lại, thế kỷ 13, trong cuộc kháng chiến chống Nguyên Mông lần thứ 3 (1288), để chuẩn bị cho trận thủy chiến trên sông Bạch Đằng tại khu vực Quảng Yên, Quảng Ninh, triều đình đã ban chiếu cho các làng xã ven biển trong đó có Nghi Dương xây dựng các chùa, miếu, làm nơi cất chứa lương thực, tập kết quân binh. Việc quân lương giao cho Công chúa Quỳnh Trân đảm nhiệm; việc cai quản, huấn luyện binh sĩ thì giao cho Bạt Hải tướng quân phụ trách.
Do vậy, thời kỳ này tại khu vực đình Xuân Đoài cũng được xây dựng lên với quy mô ban đầu là một ngôi miếu nhỏ nhưng lại có vai trò là một trong những địa điểm quan trọng trong cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm trên vùng đất Nghi Dương. Với vị trí địa lý cận sông Văn Úc, gần cửa biển Đồ Sơn, đây là nơi chứng kiến quá trình quân và dân ta dưới sự chỉ huy của các tưởng lĩnh nhà Trần tích trữ lương thực, huấn luyện binh sĩ đánh trận trên sông, cung cấp thuyền bè, vũ khí, cung, nỏ...cho cuộc kháng chiến. Trải qua thời gian, quy mô đình Xuân Đoài ngày càng được nâng cấp.
Dưới triều nhà Nguyễn, đình được dựng lại theo bố cục kiến trúc chữ Đinh bao gồm 5 gian tiền đường, 3 gian hậu cung. Đình dựng bằng gỗ lim, quay về hướng Tây. Khi thành phố và đất nước bước vào cuộc kháng chiến chống Pháp, đình Xuân Đoài là nơi hội họp của chính quyền địa phương, phục vụ kháng chiến.
Năm 1947, thực hiện tiêu thổ kháng chiến, nhân dân địa phương tháo dỡ đình, chôn các cấu kiện gỗ dưới ao để tránh cho quân Pháp có chỗ đóng đồn bốt. Các đồ thờ tự chuyển sang cất giấu ở chùa Nốt (chùa Trường Xuân hiện nay). Năm 1951, đình được dựng lại nhưng vị trí đình dịch chuyển sang nơi khác, cách vị trí cũ khoảng 50 m. Đình mới được xây dựng theo bố cục kiến trúc chữ Đinh bao gồm 5 gian bái đường, 3 gian hậu cung, đình vẫn dựng lại theo hướng Tây, tuân thủ hướng đình đã được lựa chọn từ xưa.
Giai đoạn kháng chiến chống Mỹ, địa điểm đình Xuân Đoài được chính quyền địa phương sử dụng làm kho giống của hợp tác xã, 5 gian bái đường dùng làm trường học. Từ năm 1966 - 1971, để phục vụ cho kháng chiến, đình được tháo dỡ dần lấy gỗ để dựng hầm kèo, làm trạm xá, xây trường học. Năm 2003, trước nhu cầu xây dựng lại đình Xuân Đoài của nhân dân địa phương, các bậc cao niên trong làng đứng ra chủ trì họp bàn với nhân dân dựng đình theo bố cục chữ Đinh bao gồm 3 gian bái đường, 1 gian hậu cung, diện tích khoảng 50 mẻ trên nền đất của sân kho hợp tác xã, tại vị trí giữa làng. Đến năm 2005, đình được xây dựng hoàn thiện.
Năm 2017, đình làng Xuân Đoài được tiến sĩ Phạm Văn Trung, người con của quê hương đầu tư xây dựng lại ngôi đình làng được khang trang tố hảo là nơi sinh hoạt văn hóa cộng đồng của nhân dân làng Xuân Đoài. Nhìn chung, tổng thể của lần xây dựng mới này đều cố gắng tôn tạo phỏng theo kiến trúc cũ của đình. Khuôn viên đình cũng được chỉnh trang, xây lại cống đình và tường bao để đình có quy mô bề thế, sạch đẹp như hiện nay. Hiện nay, trên hai nền đình cũ của đình Xuân Đoài, cách đình mới khoảng 250 m về hướng Tây, nhân dân dựng hai ngôi miếu nhỏ thờ vọng thành hoàng làng, một miếu trên nền đình cũ đầu tiên được xây quay về hướng Nam, một miếu xây trên nền hậu cung của đình khi chuyển tới vị trí thứ hai dựng lại năm 1951 quay về hướng Đông. Các công trình tín ngưỡng này đều được nhân dân địa phương gìn giữ, bảo tồn song hành cùng với ngôi đình mới.
Chia sẻ:
