DI TÍCH ĐỀN THỜ TIẾN SĨ, NHÀ THƠ YÊU NƯỚC LÊ KHẮC CẨN

11 05 2023

in trang

Đền thờ tiến sĩ, nhà thơ yêu nước Lê Khắc Cẩn là một công trình kiến trúc văn hoá, tín ngưỡng quan trọng của dòng tộc họ Lê thôn Hạnh Thị nói riêng và nhân dân xã An Thọ, huyện An Lão, thành phố Hải Phòng nói chung. Đền là không gian để tưởng niệm và tôn thờ vị Song nguyên Hoàng giáp duy nhất của thành phố Hải Phòng trong suốt thời Nguyễn (thế kỷ XIX, XX)

Đền thờ tiến sĩ, nhà thơ yêu nước Lê Khắc Cẩn toạ lạc thuộc làng văn hoá Đông Hạnh. Đền được gọi theo tên của danh nhân Lê Khắc Cẩn, người làng Hạnh Thị, tổng Đại Phương Lang, huyện An lão, phủ Kiến Thuỵ, tỉnh Hải Dương (xưa). Nay là thôn Hạnh Thị, xã An Thọ, huyện An Lão, Thành phố Hải Phòng.

Trong lịch sử Việt Nam thời nhà Nguyễn, Lê Khắc Cẩn là tiến sĩ Hán học duy nhất người Hải Phòng. Ông sinh năm 1833 (tên húy là Khắc Cẩn đổi là Nghị, tên chữ là Dụng Chi, tên hiệu là Hải Hạnh và Miễn Trai, thụy là Hiến Mục). Ông thuở bé thông tuệ, luôn kính cẩn năng đọc, thường giúp cha biên chép sổ sách. Tính ông hiếu học, tay không rời sách, có khi không màng ăn ngủ, khi đọc đều suy nghĩ sâu sắc tìm hiểu rõ ý nghĩa mới thôi. Quá trình học tập, nức tiếng văn tài. Các kỳ thi khảo khóa, phúc hạch ở huyện, ở tỉnh đều đứng đầu bảng. Kỳ thi Hội năm Nhâm Tuất niên hiệu Tự Đức thứ 15 (1862), ông được ơn vua ban đỗ Đệ nhị giáp tiến sĩ xuất thân Đệ nhị danh (Hoàng Giáp). Thi Hương đỗ Giải nguyên, thi Hội đỗ Hội nguyên, nhân đó mọi người đều gọi ông là “Song nguyên Hoàng Giáp” (vị Hoàng Giáp hai lần đỗ đầu).

Cuộc đời, thân thế, sự nghiệp Lê Khắc Cẩn là tấm gương sáng về tinh thần yêu nước, thương dân, thanh liêm, chính trực, vị quan có tấm lòng “trung quân ái quốc”. Ông không chỉ nổi tiếng quan trường mà còn nổi tiếng với tài thơ văn, đặc biệt những áng văn thơ thể hiện lòng yêu nước sâu sắc. Sinh thời, Lê Khắc Cẩn đã để lại cho đời nhiều tập thơ, điếu văn, biểu, văn tế như: Hải Hạnh văn phái, Hải Hạnh thi tập, Miễn Trai thi tập, Hải Hạnh thi văn tập; Biểu tòng chinh; Văn tế các tướng sĩ chết trận… Ông mất vào năm 1869 khi còn trẻ.

Tháng 3 năm 2008, Đền thờ tiến sĩ - nhà thơ Lê Khắc Cẩn được khởi công xây dựng ngay tại quê hương ông, làng Đông Hạnh, xã An Thọ, huyện An Lão với sự đóng góp từ nguồn xã hội hóa của con cháu dòng họ Lê thôn Hạnh Thị và hậu duệ đời thứ 5 là gia đình ông Lê Trọng Yêm. Ngày 03 tháng 10 năm 2010, Đền thờ tiến sĩ, nhà thơ yêu nước Lê Khắc Cẩn đã khánh thành.

Ngày 09 tháng 10 năm 2019, theo Quyết định số 2416/QĐ-UBND, UBND thành phố Hải Phòng đã quyết định xếp hạng Đền thờ tiến sĩ, nhà thơ yêu nước Lê Khắc Cẩn là di tích lịch sử cấp thành phố.

(Phó Chủ tịch UBND TP Lê Khắc Nam trao bằng công nhận di tích lịch sử Đền thờ tiến sĩ, nhà thơ yêu nước Lê Khắc Cẩn)

Đền được xây dựng có hướng nhìn về chính Đông, gồm các hạng mục: đền thờ chính, tả hữu giải vũ, nhà bia, tam quan, lầu bát giác… trên tổng diện tích 11.514 m2. Đền thờ là công trình mô phỏng kiến trúc thời nhà Nguyễn, đền chính có bình đồ kiến trúc kiểu chữ Đinh truyền thống, bốn mặt xung quanh đều mở rộng hàng cột để tạo không gian có thể đi vòng quanh đền như thiết kế của một công trình tưởng niệm. Kiến trúc được xây dựng theo thức cổ truyền với 2 tầng mái, đao cong, mái lợp ngói vẩy….. Toà tiền đường thiết kế kiểu 5 gian 2 chái; toà hậu cung thiết kế 3 gian, trong đó liên kết vì mái trên và vì mái dưới tương đồng với các hệ vì của toà tiền đường. Hoa văn trang trí trên kiến trúc là những đề tài quen thuộc như: Chạm nổi lá lật, đấu cánh sen, đầu dư chạm rồng, lá cách điệu rồng, “long, lân, quy, phụng”, “ngũ phúc - 5 con rơi”.

Trong đền chứa đựng những hiện vật góp phần làm nên giá trị văn hoá, tín ngưỡng như: Long ngai, bài vị tiến sĩ, nhà thơ yêu nước Lê Khắc Cẩn; bát bửu, biển rước; nhang án; hệ thống hoành phi, câu đối, cuốn thư…..

Đến năm 2021, để tưởng nhớ tiến sĩ, nhà thơ yêu nước Lê Khắc Cẩn, con cháu dòng họ Lê đã tạc tượng ông. Đây là việc làm vừa thể hiện sự tri ân của con cháu hôm nay, vừa góp phần nhắc nhở, giáo dục các thế hệ mai sau luôn ghi nhớ công lao to lớn của tiến sĩ, nhà yêu nước Lê Khắc Cẩn.

(Nơi thờ Tiến sĩ, Nhà thơ yêu nước Lê Khắc Cẩn)

Hàng năm, tại đền thờ, con cháu trong dòng tộc cùng người dân địa phương tổ chức 2 dịp sự lệ; Ngày 23/3 âm lịch là ngày giỗ cụ Lê Khắc Cẩn và ngày 15 tháng 11 âm lịch giỗ chạp họ.

Đền thờ tiến sĩ, nhà thơ yêu nước Lê Khắc Cẩn là một công trình kiến trúc văn hoá, tín ngưỡng quan trọng của dòng tộc họ Lê thôn Hạnh Thị nói riêng và nhân dân xã An Thọ, huyện An Lão, thành phố Hải Phòng nói chung. Đền là không gian để tưởng niệm và tôn thờ vị Song nguyên Hoàng giáp duy nhất của thành phố Hải Phòng trong suốt thời Nguyễn (thế kỷ XIX, XX)

Đền được xây dựng có ý nghĩa hết sức to lớn, là nơi tưởng niệm về một nhà khoa bảng, một vị quan thanh liêm, một nhà thơ yêu nước không chỉ của địa phương mà còn của cả nước. Bên cạnh đó,  đền thờ được xây dựng có giá trị giáo dục truyền thống lịch sử, truyền thống yêu nước cho các thế hệ trẻ, học sinh, sinh viên của quê hương, thành phố noi theo tấm gương sáng, tấm gương hiếu học của tiến sĩ Lê Khắc Cẩn. Hàng năm có nhiều du khách, học sinh, sinh viên từ khắp mọi nơi về đền để dâng hương, tham quan, học tập thực tế.

(Hình ảnh: Các em học sinh khối 9 cùng các thầy cô giáo trường THCS Lê Khắc Cẩn đến dâng hương tại đền)

Thành đoàn Hải Phòng

Chia sẻ: