CHÙA NÃI SƠN (ĐẠI THỐNG TỰ) LÀNG VĂN HÓA NÃI SƠN, XÃ TÚ SƠN, HUYỆN KIẾN THỤY

21 03 2023

in trang

Chùa Nãi Sơn là một công trình kiến trúc cổ, nơi chứa đựng những sử liệu phong phú có giá trị nghiên cứu lịch sử, vùng đất, con người, truyền thống văn hóa, truyền thống yêu nước và đấu tranh chống giặc ngoại xâm của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Tú Sơn, huyện Kiến Thụy.

Chùa Nãi Sơn do nhân dân làng Nãi Sơn, xã Tú Sơn, Huyện Kiến Thụy, Thành Phố Hải Phòng xây dựng lên. Nhằm đáp ứng nhu cầu về tín ngưỡng, tôn giáo, đạo Phật của cộng đồng dân cư làng, xã trong lịch sử. Ngoài tên địa danh ngôi chùa còn mang tên chữ là: Đại Thống Tự. Dân làng trước đây thường quen gọi là Chùa Thống.

Bên cạnh chức năng đáp ứng nhu cầu về tôn giáo, đạo phật, ngôi chùa còn là một công trình kiến trúc cổ, nơi chứa đựng những sử liệu phong phú có giá trị nghiên cứu lịch sử, vùng đất, con người, truyền thống văn hóa, truyền thống yêu nước và đấu tranh chống giặc ngoại xâm của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân địa phương. Với giá trị lịch sử của di tích, UBND Thành phố Hải Phòng đã có Quyết định xếp hạng chùa Đại Thống, xã Tú Sơn, Huyện Kiến Thụy, Thành Phố Hải Phòng là di tích lịch sử cấp thành phố, nhằm giữ gìn, bảo vệ và phát huy vai trò theo quy định của luật di sản văn hóa. Đây là dấu mốc có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với nhân dân làng văn hóa Nãi Sơn nói riêng và xã Tú Sơn nói chung.

Theo nguồn tư liệu lịch sử Chùa Đại Thống có lịch sử hình thành và phát triển từ rất lâu đời. Đến thời Trung, Cận đại thì nơi đây đã trở thành một vùng quê trù phú, dân cư đông đúc và có nhiều truyền thống tốt đẹp. Ngôi chùa được hình thành và phát triển cùng với lịch sử hình thành phát triển vùng đất, con người, lịch sử đấu tranh dựng làng, giữ nước, mang đậm nét văn hóa của vùng đất và con người nơi đây. Theo tài liệu kiểm kê di tích của viện bảo tàng tại Hải Phòng cho biết, ở đây có di tích do nhân dân địa phương xây dựng lên, đại diện cho tín ngưỡng, cổ truyền, tôn giáo, đạo Phật tại chùa Đại Thống. Đây là di tích lịch sử cấp thành phố hiện còn khá là nguyên vẹn về kiến trúc, cảnh quan, môi trường, cùng các di vật mang dấu ấn của nền văn hóa Việt Nam qua các thời kỳ lịch sử.

Từ ngày khai sinh ra đất Việt, ấp Nghi Dương, phủ Kinh Môn, đạo Hải Dương, nổi tiếng là vùng danh thắng. Nơi đây có Chùa Đại Thống thôn Nãi Sơn trải qua các triều nổi tiếng linh thiêng. Vì thế các đời sau sinh ra ở đây đều được hưởng phúc ấm mà vinh hiển.

Chùa Đại Thống được xây dựng trước hoặc trong thời Mạc thế kỷ XVI, bởi vào thời điểm khắc bia các phật tử cúng tiến là để sửa chùa do bị xuống cấp hư hỏng. Mặt khác theo truyền ngôn của dân làng kể lại rằng: Chùa Đại Thống có từ thời Lý, Trần khi làng có chủ trương dựng đình để tôn thờ vị công thần Nguyễn Công Thụy.

Thế kỷ XVI trong bối cảnh đạo Phật phát triển mạnh mẽ, việc sửa chùa, tạc tượng, đúc chuông…trong bối cảnh lịch sử đó chùa cũng được sửa chữa, trùng tu phù hợp với diễn biến của tôn giáo, đạo phật thời kỳ này. Như vậy tính đến trước năm 1945 chùa Đại Thống đã có một quá trình tồn tại qua các thời kỳ, luôn được trùng tu, sửa chữa đến ngày nay vẫn duy trì sự hiện hữu trong đời sống tâm linh của người dân địa phương.

Trong những năm của cuộc kháng chiến chống Pháp ( 1946 – 1954) đã có một quá trình dài ghi lại nhiều sự kiện lịch sử kháng chiến của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân địa phương bằng các hoạt động thực tiễn. Chùa đã góp phần tích cực vào thắng lợi chung của cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc.

Trong quá trình sưu tầm tư liệu, hồ sơ, khoa học đề nghị các cấp có thẩm quyền xét, quyết định xếp hạng . Chúng ta thấy nhiều tư liệu, lịch sử quan trọng hiện còn được bảo lưu tại các di tích chùa như: Bia đá, Chuông đồng, cùng các đồ thờ tự khác. Tất cả đều đã cho biết chùa Nãi Sơn là một cổ tự có nguồn gốc xây dựng từ rất lâu đời. Trong số di vật đó hiện có một tấm bia rất giá trị có nội dung ghi chép về lịch sử của ngôi chùa làng đó là Bia “Đại Thống Tự Bi Ký”. Dựng vào thời hậu Lê , đời vua Lê Thần Tông niên hiệu Vĩnh Tô thứ III (1621): 391 năm.

Từ thời thủy dựng chùa của làng Nãi Sơn từ xa xưa. Các vị sư đầu tiên trụ trì như: Nhà sư Thích Thanh Viên, Thích Thanh Khả, Thích Thanh Móm… trải qua nhiều năm tháng hiện tại Nhà sư Thích Diệu Thảo trụ trì và gây dựng Chùa Đại Thống.

Đến với chùa Đại Thống xã Tú Sơn ngày nay. Dáng vẻ bên ngoài của ngôi chùa đã có sự thay đổi so với ngày khởi dựng. Do đã trải qua một quá trình dài tồn tại với nhiều biến động của lịch sử tự nhiên cũng như của xã hội. Tuy nhiên ngôi chùa vẫn còn đầy đủ các công trình cần thiết như: Chùa chính với bàn thờ phật, tòa thờ tổ, mộ tháp, cùng các di vật quý hiếm như: bia ký, chuông đồng và các đồ thờ tự… và điều quan trọng là ngôi chùa vẫn tiếp tục đảm đương xứ mệnh vốn có của nó là đáp ứng nhu cầu về tôn giáo, tín ngưỡng trong bối cảnh hiện nay. Đó là một di sản văn hóa mang những thông điệp của các bậc tiền nhân thủa trước lưu truyền lại cho hậu thế. Với niềm tự hào về những truyền thống tốt đẹp mà con người nơi đây, quê hương của làng xã Tú Sơn anh hùng đã tạo dựng lên và đến nay đã chính thức được nhà nước xếp hạng theo quy định của luật di sản văn hóa.   

 Điều đó trước nhất là sự khẳng định những giá trị tự thân của di tích, cũng như góp phần làm phong phú thêm kho tàng di sản văn hóa trên vùng đất Tú Sơn nói riêng và Kiến Thụy nói chung là quê hương của các vị vua Triều Mạc.

Thành đoàn Hải Phòng

Chia sẻ: