ĐỀN PHÒ MÃ - THỜ TƯỚNG CÔNG CÓ CÔNG VỚI TRIỀU TRẦN
06 02 2023
in trang
Đền Phò Mã (trước năm 1986 thuộc làng Thường Sơn xã Thủy Đường) thờ tướng quân có công với triều Trần.
Theo nội dung thần tích khắc trên bia đá "Kính khắc phả lục Trần triều Đô úy phò mã", được khắc vào thời vua Tự Đức, năm 1861, cho biết vị thần được thờ ở đền tên húy là Văn Thanh, quê ở trang Đường Sơn, huyện Thủy Đường, phủ Kinh Môn, trấn Hải Dương (nay là làng Thường Sơn, xã Thủy Đường). Ông đã được các triều đại phong kiến ban phong mỹ tự là Thượng đẳng phúc thần, tước hiệu là "Đương cảnh thành hoàng, Trần triều Đô úy phò mã thượng phẩm đại liêu"; ban là Quan nội hầu, quốc công, thượng đẳng phúc thần đại vương. Triều đình phê chuẩn cho trang Đường Sơn, huyện Thủy Đường thờ phụng.
Đền Phó Mã được xây dựng ở phía Tây đầu làng Thường Sơn xưa, ngày nay dưới chân dốc Dẹo. Địa điểm đó nay vẫn còn nguyên vẹn như xưa. Đền còn gìn giữ dược nét cổ kính, rêu phong và linh thiêng. Tòa thờ chính gồm 3 gian bằng gỗ lim, mái lợp ngói mũi hài; dải vũ hai bên tả hữu, có nhiều mảng điều khắc tinh xảo.
Ngoài các ngày Lễ thông thường, như ngày thánh đản 30 tháng Giêng, thánh hóa 22-11, đền Phò Mã còn có lễ tục mang bản sắc riêng của làng Thường Sơn là lễ hội Yến lão (hay ra lão hoặc khao lão). Theo truyền ngôn, lễ hội này gắn với công lao của phò mã Lại Văn Thanh. Sau khi lập chiến công trên sông Bạch Đằng, vua Trần đã ban thưởng cho dân trnag Đường Sơn. Những người từ 60 tuổi trở lên được miễn mọi thứ thuế. Do vậy, tưởng nhớ công lao của thành hoàng, cứ vào ngày 13 tháng Giêng hàng năm, những nam, nữ giới đủ 60 tuổi thường sắm lễ ra đền Phò Mã để làm lễ rước lão. Đây là một hình thức sinh hoạt văn hóa lễ hội khá phổ biến ở Thường Sơn, Núi Đèo có nguồn gốc hình thành từ thời Trần, thế kỷ 13 và vẫn còn được duy trì cho đến ngày nay.
Đền Phò Mã được xếp hạng di tích cấp thành phố năm 2009.
Thành đoàn Hải Phòng