CĂNG ĐOẠN XÁ, PHƯỜNG VẠN MỸ, QUẬN NGÔ QUYỀN
28
03
2023
in trang
I. TÊN GỌI – LỊCH SỬ RA ĐỜI.
Đoạn Xá (chính âm là Đoàn Xá) là tên thôn cũ thuộc phường Đông Hải, quận Hải An, nay thuộc phường Vạn Mỹ - quận Ngô Quyền – thành phố Hải Phòng. Trước năm 1945, Đoạn Xá thuộc tổng Hạ Đoạn, huyện An Dương, phủ Kinh Môn, thị trấn Hải Dương. Trong thời gian tạm chiến, giặc Pháp lập trại tập trung (Camp) Đoạn Xá làm nơi giam giữ từ thường phạm và tù chính trị phạm.
Vào khoảng những năm 1934 - 1935, trên khu đất có diện tích hơn 1 mẫu thuộc thôn Đoạn Xá này, người Pháp đã chọn xây dựng tại đây một doanh trại lính nhỏ và pháo đài đặt hai khẩu pháo lớn để bảo vệ nội thành Hải Phòng do chúng tạm thời kiểm soát. Đồng thời thường xuyên có một trung đội lính khố đỏ canh gác ngày đêm.
Tháng 10 - 1940, Nhật đổ bộ vào Hải Phòng, thay thế quân Pháp đặt súng cao xạ để đề phòng máy bay Mỹ. Tháng 8/1945, Nhật thua trận, đầu hàng phải rút về nước theo sự giải giáp của lực lượng đồng minh. Cách mạng tháng 8 thành công, ta thiết lập chính quyền cách mạng cơ sở, lực lượng tự vệ thôn Đoạn Xá sử dụng nơi đây làm trụ sở dân quân, giữ gìn trật tự trị an. Cuối năm 1946, Pháp chiếm lại Hải Phòng, đến đầu năm 1947, căng Đoạn Xá bắt đầu được xây dựng cùng với căng Máy Chai (thuộc phường Máy Chai ngày nay) dùng làm nơi giam giữ tù nhân.
II. LỊCH SỬ DI TÍCH - QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG.
Đầu năm 1947, căng Đoạn Xá được xây dựng với mục đích giam giữ tù chính trị và làm trại tập kết để trung chuyển tù nhân đi nhiều nơi chúng tạm chiếm đóng trên đất nước ta.
Nhà tù căng Đoạn Xá có diện tích hơn một mẫu (3.600 m2), lấy đất đắp nền. Xung quanh xây tường cao 3,5m; phía ngoài rào dây théo gai kiên cố, có gài mìn, lựu đạn cùng hệ thống dây điện trở. Bốn góc trại: Đông - Tây - Nam - Bắc có chòi cao cho lính gác quan sát liên tục suốt ngày đêm. Tại một góc sân giáp tường có xây một chiếc bể có kích thước: Cao 1m; rộng 4,81m; chúng dùng làm nơi tra tấn tù nhân. Ngoài ra chúng còn xây dựng tại đây 4 trại giam lớn để giam người đã thành án sau khi bị tra tấn và lấy khẩu cùng, phần lớn từ nơi khác chuyển về. Anh chị em tù bị nhốt ở đây để đợi ngày thi hành bản án do chúng bày đặt ra, hoặc thủ tiêu mất tích, hoặc đi đầy ra Côn Đảo, Phú Quốc, Sơn La….
Ngày 13/5/1955, Hải Phòng được hoàn toàn tiếp quản, căng Đoạn Xá đã được sửa sang thành doanh trại quân đội nhân dân Việt Nam. Mặt chính của doanh trại có cửa sắt trông ra đường Đà Nẵng, quận Ngô Quyền.
III. LOẠI HÌNH DI TÍCH.
Qua xem xét, đối chiếu với một di sản văn hóa, nghị định hướng dẫn thi hành của chính phủ, di tích nhà tù căng Đoạn Xá đã được xếp vào loại hình Di Tích Lưu Niệm - Sự Kiện Kháng Chiến.
Năm 2005, căng Đoạn Xá được xếp hạng Di Tích Lịch Sử cấp Tỉnh, Thành Phố, thuộc phường Vạn Mỹ - quận Ngô Quyền - thành phố Hải Phòng theo QĐ số “734/ QĐ-UB” ngày 11 - 5 - 2005.
Chia sẻ:
